YOKSULLUK NAFAKASI NEDİR?

Yoksulluk nafakası Medeni Kanun’un 175. Maddesinde düzenlenmiştir. Madde metni; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.” Şeklindedir.

HANGİ KOŞULLARDA YOKSULLUK NAFAKASINA HÜKMEDİLEBİLİR?

Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesinin ilk koşulu, bu konuda bir talebin bulunmasıdır. Talep yoksa hâkim kendiliğinden yoksulluk nafakasına hükmedemez. Boşanma davası kesinleşinceye kadar her aşamada yoksulluk nafakası talep edilebilir. Boşanma hükmünün kesinleşmesinin ardından ise 1 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde yoksulluk nafakası talep edilmesi gerekir.

Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesinin diğer koşulu, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olmaktır. Madde metninde “yoksulluğa düşecek” kavramından ne anlaşılması gerektiğine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. “Yoksulluk” kavramından ne anlaşılması gerektiği Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararları ile tanımlanmıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 7.10.1998 tarihli ve 1998/2-656 E., 688 K.; 16.05.2007 tarihli ve 2007/2-275 E., 275 K.; 20.06.2019 tarihli ve 2017/2-2424, 2019/751 K. sayılı kararlarına göre; yoksulluk, yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde gelir sahibi olmamaktır. Talepte bulunan tarafın boşanma sonucunda yoksulluğa düşüp düşmeyeceği her somut olayda hâkim tarafından değerlendirilecektir.

Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesinin bir diğer koşulu, talep eden tarafın kusursuz veya daha az kusurlu olmasıdır. Yoksulluk nafakasına hükmetmek konusunda kusur durumu değerlendirilirken nafaka borçlusundan çok nafaka talep edenin kusur durumu dikkate alınır. Nafaka talep edenin karşı taraftan daha az kusurlu veya kusursuz olması gerekir.

Boşanma davası içerisinde yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için boşanmaya karar verilmiş olması gerekir. Boşanma talebinin reddedilmiş olması halinde yoksulluk nafakasına hükmedilmeyecektir.

YOKSULLUK NAFAKASINDA SÜRE SINIRI VAR MIDIR?

Medeni Kanun’un 175. Maddesi hükmü gereğince yoksulluk nafakası süresizdir. Ancak bu süresiz olma hali nafakanın sonradan kaldırılamayacağı ya da kendiliğinden sonlanmayacağı anlamına gelmez.

YOKSULLUK NAFAKASI KALDIRILABİLİR Mİ?

Medeni Kanun’un 176. Maddesi hükmü gereğince irat biçiminde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası, taraflardan birinin ölümü veya nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi halinde kendiliğinden ortadan kalkar. Nafaka alacaklısının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğun ortadan kalkması ya da nafaka alacaklısının haysiyetsiz hayat sürmesi hallerinde ise mahkeme kararıyla kaldırılır.

YOKSULLUK NAFAKASI ARTTIRILMASI/AZALTILMASI

Medeni Kanun’un 176. Maddesinin 4. Fıkrası gereğince irat olarak ödenmesine hükmedilen yoksulluk nafakasının gelişen duruma göre azaltılması veya arttırılması mümkündür. Nafaka miktarının arttırılması veya azaltılması bu konuda bir talebin varlığına bağlıdır. Koşulların değiştiğini bu sebeple nafaka miktarının yüksek veya düşük kaldığını düşünen taraf bu hususta bir dava açarak mahkemeden talepte bulunmalıdır. Hâkim, tarafların ekonomik durumunda bir değişiklik olup olmadığını ve nafaka tutarında bir indirim veya talebe göre artırım yapılması gerekip gerekmediğini değerlendirerek bu konuda bir karar verir.

Medeni Kanun’un 176. Maddesinin 5. Fıkrası uyarınca; hakim, istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.